2050'ye gelindiğinde dünya genelinde yumurtalık kanseri tanısı alanların sayısının %55 artması ve bu kansere bağlı ölümlerin %70 artması bekleniyor. Ancak, yapılan bir araştırma, yumurtalık kanseri tanısı alan kadınların üçte ikisinin bu kanser hakkında hiçbir bilgiye sahip olmadığını gösteriyor. Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi Jinekolojik Onkoloji Cerrahisi Bilim Dalı Başkanı ve Acıbadem Altunizade Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum, Jinekolojik Onkoloji Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Serkan Erkanlı, 8 Mayıs Dünya Yumurtalık (Over) Kanseri Farkındalık Günü kapsamında önemli bilgiler paylaştı.
Bu sinyalleri mutlaka dikkate alın!
Yumurtalık (Over) kanseri erken evrede genellikle hiç belirti göstermeyebilir, bu nedenle erken teşhis zor olabilir. Ancak, hastalık ilerlemeye başladığında bazı belirtiler ortaya çıkar. Bu belirtiler arasında şişkinlik hissi ve masum görünen sindirim problemleri bulunabilir. Hastalar genellikle bu belirtileri ciddiye almayabilir ve tedavi için hekime başvurmazlar, bu da tanı ve tedavi sürecinin gecikmesine neden olabilir.
Hastalık ilerlediğinde ise karında şişlik, kasık, bel ve karın ağrısı, sık idrara çıkma veya idrar zorluğu, kabızlık, yorgunluk, kilo kaybı ve bazen anormal kanama gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Prof. Dr. Serkan Erkanlı, bu şikayetlerin her gün devam etmesi ve birkaç hafta boyunca sürekli olması durumunda mutlaka detaylı bir değerlendirme için hekime başvurulması gerektiğini belirtiyor. Özellikle menopoz döneminde vajinal kanama yaşanması durumunda ise hemen bir hekime başvurulması önemlidir.
Bu belirtilerle ilgili olarak dikkatli olmak ve zamanında hekime başvurmak, yumurtalık kanserinin erken teşhis edilmesinde ve tedavi edilmesinde hayati önem taşır.
Artık genç yaşlarda da görülüyor!
Yumurtalık kanseri genellikle 60'lı yaşlarda görülse de, son yıllarda bazı faktörler nedeniyle daha genç yaşlarda da ortaya çıkabilmektedir. Bu faktörler arasında obezite, östrojen hormonuna maruz kalma ve gebeliğin ertelenmesi gibi durumlar yer alır. Özellikle 20 yaş altındaki hastalarda, germ hücreli tümörler adı verilen farklı bir türün görülme riski daha yüksektir. Bu tür tümörler arasında kanserli vakaların daha hızlı ilerlediği bilinmektedir.
Bu nedenle, genç yaşlarda da yumurtalık kanserine karşı dikkatli olmak ve belirtileri göz ardı etmemek önemlidir. Erken teşhis, tedavi sürecindeki başarı şansını artırabilir ve hastalığın ilerlemesini engelleyebilir. Düzenli sağlık kontrolü ve belirtilerin takibi, genç yaşlarda da yumurtalık kanseri riskini azaltmaya yardımcı olabilir.
40 yaşından sonra risk artıyor!
Yumurtalık kanserinin gelişiminde ilerleyen yaş önemli bir risk faktörüdür. Bir kadının hayatı boyunca ameliyat gerektirecek bir over kisti geliştirme riski genellikle %5 ila %7 arasında değişirken, bu kistlerin kansere dönüşme olasılığı yaşla birlikte önemli ölçüde artar. Prof. Dr. Erkanlı, "40 yaşından sonra risk artmaya başlar ve özellikle menopoza girildiğinde riskli bir dönem başlar" diyor. Bu nedenle, her kadının en azından yılda bir jinekolojik muayene yaptırması ve jinekolojik şikayetler ortaya çıktığında hemen bir hekime başvurması son derece önemlidir. Bu şekilde, potansiyel riskler erken teşhis edilerek uygun tedavi yöntemleriyle müdahale edilebilir ve hastalığın ilerlemesi önlenmiş olur.
Bu etkenler yumurtalık kanseri riskini artırıyor!
Yumurtalık kanserine zemin hazırlayan risk faktörleri arasında yaşın yanı sıra, hiç doğum yapmamış olmak, erken yaşta adet görme (12 yaşından önce), geç menopoza girmek (55 yaş ve üzeri), endometriozis, menopoz döneminde hormon tedavisi almak, kısırlık (infertilite) ve yanlış yaşam alışkanlıkları gibi birçok etken bulunmaktadır. Ayrıca, aile öyküsü ve bazı genetik kanser sendromları da yumurtalık kanseri riskini artırabilir. Yaklaşık olarak yumurtalık kanserlerinin %20-25'i kalıtsal genetik anormalliklere bağlı olarak ortaya çıkar.
Bu risk faktörlerinin bilinmesi ve dikkate alınması, bireylerin sağlık durumlarını yönetmelerine yardımcı olabilir. Özellikle risk altında olan bireylerin düzenli sağlık kontrolleri yapması ve belirtileri göz ardı etmemesi önemlidir. Erken teşhis, yumurtalık kanseri gibi ciddi hastalıkların etkilerini azaltmada kritik bir rol oynar.
Yanlış yaşam alışkanlıklarına dikkat!
Prof. Dr. Serkan Erkanlı, günümüzde yumurtalık kanserinin gelişiminde rol oynayan çeşitli faktörlerin olduğunu belirtiyor. Bu faktörler arasında sedanter (hareketsiz) yaşam tarzı, obezite, paketlenmiş hazır gıdaların tüketilmesi, aşırı yağlı beslenme gibi sağlıksız beslenme alışkanlıkları, kanserojen maddelere maruz kalma ve talk pudrası kullanımı gibi unsurlar yer almaktadır. Ayrıca, sigara içmenin de yumurtalık kanseri riskini ciddi şekilde artırdığına dikkat çekmektedir.
Bu faktörlerin, kişilerin yaşam tarzı ve çevresel faktörler üzerindeki etkileri göz önüne alındığında, sağlıklı yaşam alışkanlıklarının benimsenmesi ve kanserojen maddelerden uzak durulması önemlidir. Bu şekilde, yumurtalık kanseri gibi ciddi hastalıkların riski azaltılabilir ve sağlıklı bir yaşam sürdürülebilir.
Bu önlemler riski azaltabiliyor!
Yumurtalık kanserine yol açabilen bazı risk faktörleri, yaş, aile öyküsü ve genetik yatkınlık gibi faktörlerdir ve bu faktörler değiştirilemez. Ancak, diğer risk faktörlerini azaltmak veya ortadan kaldırmak mümkündür. Jinekolojik Onkoloji Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Erkanlı, sağlıklı yaşam alışkanlıkları benimsemenin ve çevresel risk faktörlerinden kaçınmanın yumurtalık kanseri riskini azaltmada önemli bir rol oynadığını belirtiyor.
Örneğin, sağlıklı beslenme, yaşa uygun egzersiz yapma, kilo kontrolü sağlama, kanserojen maddelerden uzak durma ve toplumda farkındalığın artırılması gibi yaklaşımlar yumurtalık kanseri riskini azaltabilir. Ayrıca, gebelik ve emzirmenin de yumurtalık kanseri riskini azalttığı bilinmektedir. Doğum kontrol haplarının kullanımı da her 5 yıl için yumurtalık kanseri riskini önemli ölçüde azaltabilir. Bu nedenle, sağlıklı yaşam tarzı seçimleri yapmak ve koruyucu önlemleri almak, yumurtalık kanseri gibi ciddi hastalıkların riskini azaltmada önemli bir adımdır.
Önleyici cerrahiler ile riski azaltmak mümkün!
Prof. Dr. Serkan Erkanlı, BRCA1 veya BRCA2 gibi genetik mutasyonları taşıyan hastalarda yumurtalık ve fallop tüplerinin alınması şeklinde önleyici cerrahilerin uygulanabileceğini belirtiyor. Bu hastalarda, özellikle aile tamamlandıktan sonra BRCA1 için 35-40 yaş ve BRCA2 için 40-45 yaşları arasında önleyici cerrahilerin önerildiğini ifade ediyor. Bu cerrahi müdahaleler sonrasında, yumurtalık kanserine yakalanma riski %85 ila %95 oranında azaltılmaktadır.
Ayrıca, son yıllarda yapılan çalışmalar, fallop tüplerinin yumurtalık kanseri gelişimindeki rolünü de ortaya koymuştur. Bu nedenle, rahim alınması ameliyatı geçiren hastalarda fallop tüplerinin alınması, yapılan araştırmalara göre yumurtalık kanseri riskini azaltmaktadır.
Bu önleyici cerrahi müdahaleler, genetik olarak yüksek risk altında olan bireyler için önemli bir seçenek olabilir ve hastalığın gelişimini önlemede etkili bir yol olarak değerlendirilebilir.
Çocuk sahibi olunabiliyor
Yumurtalık kanserinde ana tedavi genellikle cerrahi müdahaledir. Erken evrelerde yapılan başarılı bir cerrahi operasyon sonrasında, tümörün diğer bölgelere yayılmadığı tespit edilirse ve diğer kriterler uygunsa, sadece cerrahi işlem yeterli olabilir ve ek tedavi gerekmeyebilir. Özellikle son yıllarda gebelik yaşının artmasıyla birlikte, henüz çocuk sahibi olmamış hastaların sayısında artış yaşandığını belirten Prof. Dr. Serkan Erkanlı, bu durumda hastanın kanserden kurtulma ve çocuk sahibi olma şansını artırmak için üreme organlarını kısmen koruyan cerrahi yöntemlerin uygulanabileceğini ifade ediyor.
İleri evrelerde ise, daha kapsamlı cerrahi müdahalelerin hastanın sağkalım oranlarını artırabileceği belirtilmektedir. Cerrahi işlem sonrasında kemoterapi gibi ek tedavilerin uygulanması gerekebilirken, uygun durumlarda 'akıllı ilaçlar' olarak adlandırılan yeni tip ilaçlar kullanılarak hastaların sağkalım süresi artırılabilmektedir.
Bu açıklamalar, yumurtalık kanserinin tedavisinde cerrahi müdahalenin önemini ve gelişen tedavi yöntemlerinin hastaların sağkalımını artırma potansiyelini vurgulamaktadır.